Kalkulator wyprzedzania

Manewr wyprzedzania jest jednym z najtrudniejszych w ruchu drogowym. Musimy w krótkim czasie ocenić, czy uda nam się wystarczająco przyspieszyć na krótkim odcinku oraz czy mamy wystarczająco miejsca, aby zakończyć manewr bezpiecznie. Ze szczególnie trudną sytuacją możemy mieć do czynienia, gdy oba pojazdy - wyprzedzany i wyprzedzający - są długie, nie mają wyraźnych różnic w prędkości oraz w przyspieszeniu. Z takim szczególnym przypadkiem mamy do czynienia, gdy w manewrze biorą udział pojazdy popularnie nazywane TIR-ami.

Kalkulator wyprzedzania powstał głównie z myślą o właśnie tych pojazdach. Wynika to z tego, że dokładne obliczenie czasu wyprzedzania i pokonanego w tym czasie dystansu wymaga wielu danych, które są trudne do uzyskania w realnych warunkach drogowych i dla tak wielu typów pojazdów. Z tego też powodu (nawet w przypadku TIR-ów) sugerujemy, aby wyniki traktować wyłącznie poglądowo.

Pojazdy nazywane TIR-ami zazwyczaj mają porównywalne gabaryty i opory powietrza, porównywalne przyspieszenie, a także dość zbliżone prędkości maksymalne. Ten zestaw danych pozwala nam ocenić, jak długo może trwać manewr wyprzedzania pomiędzy takimi pojazdami.

Aby skorzystać z kalkulatora, musisz podać kilka informacji dla każdego pojazdu: typ pojazdu oraz jego prędkość. Dodatkowo musisz podać dystans od pojazdu wyprzedzanego w momencie rozpoczęcia manewru i finalnie dystans od pojazdu wyprzedzanego, gdy kończysz manewr, czyli gdy kończysz zmieniać pas ruchu. Jeśli chcesz, by obliczenia były dokładniejsze, w polu “Długość” możesz samodzielnie podać długość pojazdu.

Przykład I: przyjmijmy, że oba pojazdy to “TIR z naczepą”. Prędkość pojazdu wyprzedzanego to 78 km/h, a prędkość pojazdu wyprzedzającego to 80 km/h. Zakładamy, że pojazdy na starcie dzieli 50 metrów, a manewr kończy się 50 m po minięciu pojazdu wyprzedzanego. Czas potrzebny na przeprowadzenie manewru to… 3 minuty i 49 sekund! W tym czasie pojazdy pokonają dystans 5 kilometrów.

Przykład II: Pozostawiamy takie same wartości prędkości i takie same typy pojazdów. Zmniejszamy jedynie odległość od pojazdu wyprzedzanego w momencie rozpoczęcia manewru oraz odległość od tego samego pojazdu, gdy kończymy manewr. Obie wartości ustawiamy tym razem na 15 m, choć w naszej opinii mogą to być odległości niebezpieczne, a wielu krajach nawet wbrew przepisom ruchu drogowego. Całkowity czas manewru wyprzedzania spada wtedy do 1 minuty i 43 sekund. Pokonamy w tym czasie 2 kilometry i 288 metrów.

Chociaż nasz kalkulator może wydawać się skomplikowany, za obliczeniami stoją po prostu podstawowe zasady fizyki. Dla uproszczenia przyjmujemy, że oba pojazdy poruszają się stałą prędkością - pojazd wyprzedzający przyspiesza jeszcze przed rozpoczęciem manewru.

Wzór na całkowity czas wyprzedzania to:

t = L / (v₁ - v₂)

gdzie:

• t to całkowity czas manewru wyprzedzania, liczony od chwili opuszczenia prawego pasa aż do momentu, w którym na niego wracamy;

• L to suma długości obu pojazdów oraz bezpiecznego odstępu przed i po wyprzedzeniu;

• v₁ to prędkość pojazdu wyprzedzającego,

• v₂ to prędkość pojazdu wyprzedzanego.

Jeśli nie jesteś pewien, jaki odstęp między pojazdami może być uznany za bezpieczny, możesz założyć, że będzie to 50 metrów. Krótszy odstęp znacznie skróci czas manewru, ale może spowodować niebezpieczną sytuację na drodze.

Przyjrzyjmy się uważnie powyższemu wzorowi. Wynika z niego, że im wyższa różnica prędkości obu pojazdów, tym krócej będzie trwał cały manewr! Jako że w czasie wyprzedzania nie wolno jednak przekraczać dozwolonej prędkości, w przypadku TIR-ów dość często zdarza się, że różnica ta wynosi zaledwie kilka km/h. W takim przypadku cały manewr może trwać nawet kilka minut. A ile dokładnie? Spróbuj obliczyć to sam! :)