Kalkulator MAP — średnie ciśnienie tętnicze

Omni kalkulator MAP (kalkulator średniego ciśnienia tętniczego) oblicza średnie ciśnienie tętnicze podczas pojedynczego cyklu pracy serca. Jego wartość jest obliczana na podstawie skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi pacjenta. W tym artykule przedstawiamy definicję MAP i normalny poziom średniego ciśnienia tętniczego. Uczymy też, jak obliczyć średnie ciśnienie tętnicze i przedstawiamy równanie MAP, które można wykorzystać do ręcznych obliczeń, w tym obliczania ciśnienia tętna. Dowiesz się również, jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi, a na koniec, jakie są zagrożenia związane z nadciśnieniem — zbyt wysokim ciśnieniem krwi.

Jeśli interesujesz się kardiologią, to warto odwiedzić nasz kalkulator skorygowanego odstępu QT (QTc). Znajdziesz tam wiele informacji na temat interpretacji EKG, wydłużenia odstępu QT i niebezpiecznych arytmii.

Średnie ciśnienie tętnicze (z angielskiego MAP — mean arterial pressure) jest definiowane jako przybliżenie ważonej w czasie średniej dla ciśnienia krwi w dużych tętnicach układu podczas cyklu pracy serca. Jest ono bezpośrednio związane z rzutem serca.

Aby obliczyć MAP, potrzebujesz dwóch wartości — skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi. Są one zwykle podawane w formie XX/YY, gdzie XX jest ciśnieniem skurczowym, a YY rozkurczowym. Na przykład osoba z ciśnieniem krwi 120/70 ma ciśnienie skurczowe = 120 mmHg, a rozkurczowe = 70 mmHg. W następnym akapicie nauczymy cię, jak mierzyć ciśnienie krwi.

Czym dokładnie są skurcz i rozkurcz? Mówiąc najprościej, skurcz to faza skurczu ludzkiego serca, kiedy krew jest przepompowywana z serca do wszystkich naczyń. Podczas fazy rozkurczu, zwanej również fazą relaksacji, komory są wypełniane krwią. Ciśnienie krwi jest znacznie wyższe podczas skurczu niż podczas rozkurczu.

Spójrz na powyższą ilustrację. Faza rozkurczu czasowo odpowiada dwóm trzecim cyklu serca, podczas gdy faza skurczu zajmuje tylko jedną trzecią. Dlatego MAP nie jest obliczany jako średnia arytmetyczna, ale raczej jako średnia ważona.

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, ile krwi pompuje twoje serce w ciągu minuty, miesiąca lub roku? Jaki to może być rząd wielkości? Teraz możesz to obliczyć z pomocą naszego kalkulatora rzutu serca 🇺🇸!

Istnieje kilka sposobów pomiaru ciśnienia krwi. W tym akapicie omówimy tylko nieinwazyjne metody pomiaru ciśnienia krwi.

Najszybszą metodą oceny ciśnienia krwi jest badanie palpacyjne — wykrywanie pulsu na tętnicach pacjenta. Choć niezbyt dokładna, jest szczególnie przydatna w nagłych przypadkach: ratowania ofiar wypadków samochodowych, pacjentów z zatrzymaną akcją serca itp. Przyjmuje się, że gdy skurczowe ciśnienie krwi pacjenta wynosi ponad 70 mmHg, tętno powinno być wyczuwalne na tętnicach szyjnych (na szyi), udowych (w okolicy pachwiny) i promieniowych (w okolicy nadgarstka). Gdy skurczowe ciśnienie krwi spada do 51-70 mmHg, możemy wyczuć puls tylko na tętnicach szyjnych i udowych, a przy pulsie pomiędzy 40-50 mmHg, tylko na tętnicy szyjnej.

Najbardziej rozpowszechnioną metodą pomiaru tętna pacjenta przez lekarza w warunkach szpitalnych jest użycie stetoskopu i sfigmomanometru. Lekarz zakłada mankiet sfigmomanometru na ramię pacjenta i umieszcza stetoskop nad tętnicą ramienną nad dołem łokciowym. Napompowuje mankiet, a następnie zaczyna powoli wypuszczać powietrze, uważnie obserwując wartość ciśnienia wewnątrz mankietu wskazywaną przez sfigmomanometr. Kiedy zaczyna słyszeć charakterystyczny dźwięk przypominający szum, odczytuje aktualnie podawane ciśnienie — jest to skurczowe ciśnienie krwi pacjenta. Lekarz kontynuuje spuszczanie powietrza z mankietu, aż przestanie słyszeć dudnienie. W tym momencie sfigmomanometr wskazuje rozkurczowe ciśnienie krwi pacjenta. Medyk jest teraz gotowy do obliczenia średniego ciśnienia tętniczego!

Istnieje zjawisko medyczne znane jako „syndrom białego fartucha” (lub nadciśnienie białego fartucha). Wielu pacjentów obawia się badania przez lekarza, a podczas pomiaru ich ciśnienie krwi wzrasta w odpowiedzi na odczuwany stres. Powoduje to fałszywie wysokie wyniki badania ciśnienia krwi i może prowadzić do niepotrzebnego leczenia. Poniżej przedstawiamy ostateczną metodę pomiaru ciśnienia krwi, która eliminuje ten problem.

Mowa o oscylometrii. Być może spotkałeś się z nią podczas wizyty u babci. Założyła mankiet z dziwnie wyglądającego urządzenia na ramię, nacisnęła kilka przycisków, a następnie czekała nieruchomo przez chwilę, podczas gdy urządzenie brzęczało. Urządzenie to było ciśnieniomierzem. W tej metodzie ciśnienie krwi jest szacowane poprzez wykrywanie i analizowanie oscylacji przepływu krwi (pulsu) wewnątrz tętnicy ramiennej. Cały proces odbywa się automatycznie. Wszystko, co musisz zrobić, to pamiętać o kalibracji urządzenia raz na jakiś czas, aby działało prawidłowo i było w stanie uzyskać prawidłowe wyniki.

Prawidłowe ciśnienie krwi u zdrowej osoby dorosłej powinno wynosić od 90 mmHg do 139 mmHg dla skurczowego ciśnienia krwi i od 60 mmHg do 89 mmHg dla rozkurczowego ciśnienia krwi. Diagnozujemy ciśnienie wysokie prawidłowe gdy pacjent ma skurczowe ciśnienie krwi między 130 mmHg a 139 mmHg, a rozkurczowe — między 85 mmHg a 89 mmHg. Niższe niż normalne ciśnienie krwi nazywane jest niedociśnieniem, a wyższe niż normalne ciśnienie krwi — nadciśnieniem. O zagrożeniach związanych z nadciśnieniem porozmawiamy w ostatnim akapicie tego artykułu.

Możesz użyć następującego wzoru na średnie ciśnienie tętnicze:

MAP = 1/3 ∙ SBP + 2/3 ∙ DBP

gdzie

• MAP to średnie ciśnienie tętnicze (ang. mean arterial pressure),
• SBP to skurczowe ciśnienie krwi (ang. systolic blood pressure), a
• DBP to rozkurczowe ciśnienie krwi (ang. diastolic blood pressure).

To wszystko! Teraz już wiesz, jak obliczyć średnie ciśnienie tętnicze!

Wzór uwzględnia czas trwania rozkurczowej części cyklu serca — zwróć uwagę na współczynnik przed SBP i DBP. Przy normalnym tętnie spoczynkowym (sprawdź kalkulator tętna docelowego 🇺🇸), faza skurczowa jest dwa razy krótsza — oznacza to, że komory potrzebują dwa razy więcej czasu na wypełnienie się krwią niż na jej wypompowanie.

Zależność ta może być inna u pacjentów z bradykardią lub tachykardią (czyli zbyt wolnym lub zbyt szybkim biciem serca). U takich pacjentów cykl serca jest nieco inny (kształt impulsu ciśnienia tętniczego staje się „węższy”), a MAP jest bliższe średniej arytmetycznej SBP i DBP. W takich przypadkach do określenia MAP zazwyczaj wymagane są obwody elektroniczne lub techniki cyfrowe.

Ogólnie uważa się, że poziomy MAP nie powinny spaść poniżej 60 mmHg, aby utrzymać odpowiednią perfuzję tkanek. Pacjenci z ciężką sepsą lub wstrząsem septycznym powinni utrzymywać poziom MAP na poziomie około 65 mmHg przez cały czas.

Normalne średnie ciśnienie tętnicze u zdrowych pacjentów powinno wynosić od 70 do 100 mmHg. Wartości nigdy nie powinny przekraczać 160 mmHg; taki wynik odzwierciedla nadmierny mózgowy przepływ krwi i może skutkować podwyższonym ciśnieniem śródczaszkowym.

Ciśnienie tętna to różnica między skurczowym ciśnieniem krwi a rozkurczowym ciśnieniem krwi. Ciśnienie tętna koreluje z objętością krwi wyrzucanej podczas skurczu lewej komory serca do aorty i innych tętnic. Tę ilość krwi nazywamy objętością wyrzutową 🇺🇸. Im większa jest objętość wyrzutowa, tym wyższą wartość osiąga ciśnienie tętna. Objętość wyrzutowa wzrasta z wielu powodów, ale najczęstszym z nich jest wysiłek fizyczny. Z kolei podatność aorty jest czynnikiem, który będzie obniżał ciśnienie tętna. Podatność aorty definiujemy jako zdolność do rozciągania się w odpowiedzi na ciśnienie wewnątrz narządu podobnego do naczynia krwionośnego w naszym ciele. Podajmy przykład. Załóżmy, że próbujesz nadmuchać balon na przyjęcie urodzinowe swojego przyjaciela. Balon o wysokiej podatności byłby łatwiejszy do nadmuchania (nie musiałbyś dmuchać w niego z tak dużą siłą) niż balon o niskiej podatności.

Fizjologicznie aorta jest nieco elastyczna, co oznacza, że ma wysoką podatność. Z tego powodu nasze ciśnienie tętna pozostaje na zdrowym poziomie około 40 mm Hg. W niektórych stanach, takich jak miażdżyca (zwężenie i stwardnienie naczyń krwionośnych z powodu tworzenia się blaszek miażdżycowych), rozwarstwienie aorty (stan, w którym krew dostaje się między warstwy ściany aorty), aorta może stać się sztywna. Zwiększa to wartość ciśnienia tętna.

Inne patologiczne stany, związane z podwyższonym ciśnieniem tętna to:

• Gorączka;
• Niedomykalność zastawki aortalnej — nieszczelność zastawki aortalnej, powodująca zwrotny przeciek krwi w aorcie podczas rozkurczu;
• Niedokrwistość — niski poziom hemoglobiny (białka transportującego tlen obecnego w czerwonych krwinkach);
• Ciąża;
• Podwyższone ciśnienie śródczaszkowe — z objawami triady Cushinga: wysokie ciśnienie krwi, wolne bicie serca (bradykardia) i nieregularny oddech;
• Zapalenie wsierdzia — zapalenie wewnętrznej warstwy ściany serca;
• Nadczynność tarczycy — nadmierna produkcja hormonu tarczycy przez gruczoł tarczowy.

Możesz użyć kalkulatora średniego ciśnienia tętniczego, aby obliczyć ciśnienie tętna PP (ang. pulse pressure). Po prostu odejmij ciśnienie rozkurczowe od skurczowego:

PP = SBP - DBP

Oblicz MAP osoby z ciśnieniem krwi 120/80 mmHg.

1. Określ SBP (skurczowe ciśnienie krwi). Jest to pierwsza liczba — w tym przypadku 120 mmHg.

2. Znajdź DBP (rozkurczowe ciśnienie krwi). Jest to druga liczba — w tym przypadku 80 mmHg.

3. Wprowadź te liczby do równania MAP:

   MAP = 120 ∙ 1/3 + 80 ∙ 2/3
MAP = 40 + 53.33
MAP = 93.33 mmHg

4. Możesz również obliczyć ciśnienie tętna, odejmując DBP od SBP:

   PP = SBP - DBP = 120 - 80 = 40 mmHg

Średnie ciśnienie tętnicze jest uważane za lepszy wskaźnik perfuzji tkanek niż skurczowe ciśnienie krwi właśnie dlatego, że uwzględnia różnicę między czasem trwania części rozkurczowej i skurczowej cyklu serca. Dlatego jest ono zwykle monitorowane w przypadkach zaburzeń perfuzji narządów. Niektóre z tych przypadków obejmują:

• Wstrząs septyczny — stan patologicznie niskiego ciśnienia krwi spowodowany znaczną reakcją zapalną spowodowaną infekcją. Uszkodzone narządy, nasza odpowiedź immunologiczna i cytokiny (cząsteczki sygnałowe) powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych, co skutkuje niskim ciśnieniem krwi.
• Przyjmowanie leków rozszerzające naczynia krwionośne przez pacjentów kardiologicznych, na przykład nitrogliceryny (GTN — trinitrat glicerolu) — to jeden z najczęściej stosowanych leków w leczeniu dławicy piersiowej (ból w klatce piersiowej spowodowany zbyt niskim dopływem tlenu do serca), niewydolności serca i wysokiego ciśnienia krwi. Nitrogliceryna jest redukowana w naszym organizmie do postaci tlenku azotu (NO), który jest silnym środkiem rozszerzającym naczynia krwionośne. Chociaż jest pomocny w wielu sytuacjach, trinitrat glicerolu ma pewne skutki uboczne. Powoduje bóle głowy i niedociśnienie — zbyt niskie ciśnienie krwi. Aby uniknąć wystąpienia takich nieprzyjemnych lub niebezpiecznych zdarzeń, nitrogliceryna, jak każdy inny lek, musi być dawkowana bardzo ostrożnie.
• Urazy głowy — uszkodzenie konkretnego obszaru ludzkiego mózgu — rdzenia brzuszno-bocznego (RVLM — z ang. rostral ventrolateral medulla), znajdującego się w pniu mózgu, może powodować patologie ciśnienia krwi. RVLM, poprzez włókna nerwowe autonomicznego układu nerwowego, kontroluje szybkość akcji serca, siłę jego skurczu oraz poziom skurczu lub rozszerzenia tętnic i żył. Nawet podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe może objawiać się wspomnianą już triadą Cushinga: wolnym biciem serca, wysokim średnim ciśnieniem tętniczym i nieregularnym oddechem. Możesz określić tętno swojego pacjenta, patrząc jedynie na wyniki jego badania EKG. Sprawdź nasz kalkulator tętna EKG 🇺🇸, aby znaleźć narzędzie, które wykona całą matematykę za ciebie! Poznasz również kilka wskazówek i sztuczek, aby szybko samodzielnie ocenić czyjeś bicie serca.
• Wycięcie tętniaka aorty brzusznej — zabieg chirurgiczny, w którym lekarz wycina słabszy odcinek aorty brzusznej, zapobiegając w ten sposób jej pęknięciu. Może to uratować pacjenta przed wykrwawieniem się na śmierć!

Załóżmy, że masz dwóch pacjentów, jednego z ciśnieniem krwi 110/40 mmHg i drugiego z ciśnieniem 90/65 mmHg. Które ciśnienie krwi jest lepsze?

Intuicyjnie skupiamy się na pierwszej liczbie — skurczowym ciśnieniu krwi. Gdyby był to jedyny wskaźnik, powiedzielibyśmy, że pierwszy pacjent ma lepsze ciśnienie krwi. Ale co się stanie, jeśli obliczymy MAP?

MAP1 = 110/3 + 40 ∙ 2/3 = 63,33 mmHg

MAP2 = 90/3 + 65 ∙ 2/3 = 73,33 mmHg

Średnie ciśnienie tętnicze u pierwszego pacjenta jest znacznie niższe, a tym samym gorsze. Ten przykład pokazuje, że ciśnienie rozkurczowe odgrywa istotną rolę w określaniu stanu zdrowia pacjenta.

Chociaż monitorujemy średnie ciśnienie tętnicze głównie z obawy przed jego nadmiernym spadkiem, większość ludzi powinna raczej martwić się zbyt wysokim ciśnieniem krwi — nadciśnieniem. Jak już wspomnieliśmy, ciśnienie krwi jest uważane za wysokie, gdy skurczowe ciśnienie krwi jest równe lub wyższe niż 140 mmHg i/lub rozkurczowe ciśnienie krwi jest równe lub wyższe niż 90 mmHg.

Przewlekłe nadciśnienie prowadzi do:

• Zawału serca.
• Niewydolności serca — gdy serce nie jest już w stanie pompować krwi przy tak wysokim ciśnieniu w tętnicach.
• Uszkodzenia tętnic — wysokie ciśnienie krwi może powodować powstawanie tętniaków, czyli balonowatych wybrzuszeń w ścianach tętnic. Może to prowadzić do pęknięcia tętnicy i krwotoku wewnętrznego.
• Udaru mózgu.
• Niewydolności nerek.
• Utraty wzroku — w oczach mamy małe tętniczki, które są podatne na uszkodzenia.
• Upośledzenie funkcji poznawczych (demencji).

Jak widzisz, ryzyko jest realne. Powinniśmy zrobić wszystko, co w naszej mocy, aby uchronić się przed rozwojem nadciśnienia. Udzielimy ci kilku porad, które pomogą utrzymać niskie ciśnienie krwi.

Powinieneś regularnie sprawdzać swoje ciśnienie krwi (nawet, jeśli nie odczuwasz dolegliwości), a jeśli jest wysokie, skonsultować się ze specjalistą opieki zdrowotnej. Na szczęście istnieje również wiele sposobów, dostępnych tu i teraz, które mogą zapobiegać, a nawet leczyć nadciśnienie:

• Utrzymywanie zdrowej diety: ograniczenie spożycia soli i tłuszczów nasyconych, spożywanie dużej ilości owoców i warzyw (minimum 400 g dziennie).
• Unikanie alkoholu i tytoniu.
• Ćwiczenia i uprawianie sportu — co najmniej 150 minut w tygodniu.
• Zarządzanie stresem.

Życzymy ci zdrowego i wolnego od nadciśnienia życia z kalkulatorami Omni!