Kalkulator HOMA-IR — insulinooporność

Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć insulinooporność (i potrzebujesz jakiegoś testu na insulinooporność), kalkulator HOMA-IR jest narzędziem właśnie dla ciebie. Wykorzystuje on tylko dwie wartości — poziom insuliny i glukozy na czczo — i liczy nie tylko parametr HOMA-IR, ale też wskaźnik QUICKI. Te dwie wartości, zestawione razem, dają ci lepszy ogląd swojego zdrowia. Przeczytaj tekst, aby dowiedzieć się, czym jest insulinooporność, czy istnieją jakiekolwiek objawy insulinooporności i jak obliczany HOMA-IR.

Jeśli interesują cię zaburzenia metaboliczne, wypróbuj nasze inne narzędzia:

• Kalkulator hemoglobiny glikowanej HbA1c (hemoglobina glikowana a średnia glikemia) 🇺🇸;
• Kalkulator skali Framingham — ryzyka sercowo-naczyniowego 🇺🇸; oraz
• Kalkulator ryzyka cukrzycy 🇺🇸.

Staramy się, aby nasze Omni kalkulatory były jak najbardziej precyzyjne i wiarygodne. Pamiętaj jednak, że to narzędzie nigdy nie zastąpi profesjonalnej oceny lekarza. Jeśli jakiekolwiek dolegliwości cię niepokoją, skonsultuj się z lekarzem.

HOMA-IR (lub HOMA) — akronim z angielskiego HOmeostatic Model Assessment for Insulin Resistance — to wskaźnik używany do określenia, czy u pacjenta występuje insulinooporność. Jest powszechnie używany ze względu na swoją prostotę i nieinwazyjny charakter. W przeciwieństwie do HOMA-IR złoty standard diagnozowania insulinooporności (euglikemiczna hiperinsulinemiczna klamra metaboliczna) obejmuje dożylne podawanie insuliny i glukozy, a także wielokrotne pomiary parametrów krwi. Mimo że ta metoda jest złotym standardem, obecnie jest używana wyłącznie w celach naukowych.

Możesz samodzielnie obliczyć wskaźnik HOMA, korzystając z jednego z poniższych równań. Wybór zależy od jednostek, których wolisz używać. Pamiętaj, że obie wartości odnoszą się do stanu na czczo, w którym nic nie jedzono ani nie pito (poza czystą wodą) przez co najmniej 8 godzin przed pobraniem próbki krwi.

Użyj:

HOMA-IR = (insulina ∙ glukoza) / 22,5

dla stężenia glukozy w mmol/l, lub:

HOMA-IR = (insulina ∙ glukoza ) / 405

dla glikemii w mg/dl. W obu przypadkach insulina jest wyrażona w mU/L.

Warto również zauważyć, że cukrzyca typu 2 zawsze współistnieje z insulinoopornością (ponieważ insulinooporność jest tłem choroby), więc może nie być powodu do przeprowadzania testu. Zobacz następną sekcję, aby dowiedzieć się więcej o mechanizmie tego zaburzenia.

Insulina jest hormonem produkowanym przez komórki β (komórki beta) w trzustce, narząd znajdujący się w górnej części brzucha. Insulina reguluje poziom cukru we krwi i jest wydzielana, gdy poziom cukru we krwi jest wysoki (np. po posiłku). Działa jak klucz otwierający drzwi — wchodząc w interakcję ze specjalnymi receptorami w błonie komórkowej, sprawia, że glukoza przemieszcza się do komórek tłuszczowych, mięśni szkieletowych i wątroby. Powoduje to, że:

a) Komórka otrzymuje źródło energii;

b) We krwi obniża się poziomu cukru (który trafił do komórek).

Insulinooporność występuje wtedy, gdy komórki nie reagują na krążącą insulinę. Przyczyn jest wiele. Czasami jest to problem z receptorami. Czasami — problem ze szlakiem sygnalizacyjnym. Aby zrekompensować to, że insulina nie działa „z pełną mocą”, trzustka produkuje jej więcej. Dopóki ilość insuliny dostępnej dla komórki jest wystarczająca, aby zrekompensować jej słabą reakcję, poziom cukru we krwi pozostanie w normalnym zakresie.

Trzustka zwykle nie jest w stanie utrzymać zwiększonej produkcji insuliny przez długi czas. Komórki trzustki z czasem „męczą się” i wyczerpują. Gdy to nastąpi, we krwi będzie dużo i insuliny, i cukru, ponieważ nie mogą one zostać zużyte przez komórki. Utrzymująca się hiperglikemia — wysoki poziom cukru we krwi — ma dobrze znane konsekwencje, takie jak m.in. cukrzyca i zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych.

Jakie są objawy insulinooporności? Odpowiedź brzmi: nie ma żadnych, dopóki nie jest za późno, ponieważ tak naprawdę nie odczuwasz insulinooporności. To tak samo jak w przypadku hiperglikemii, gdzie tak naprawdę nie odczuwasz jej, dopóki nie uszkodzi narządów lub nie będzie wystarczająco wysoka, aby wywołać kwasicę.

Czym jest insulinooporność, czy jest to choroba? Cóż, chociaż traktujemy ją jak chorobę — istnieją leki i terapie — jest to raczej stan poprzedzający poważniejsze zaburzenia metaboliczne, takie jak cukrzyca lub im towarzyszący. Jest również zwykle połączony z innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego, takimi jak otyłość, brak aktywności fizycznej, wysokie ciśnienie krwi i hiperlipidemia (zbyt wysoki poziom cholesterolu we krwi). Wczesna interwencja i przestrzeganie zaleceń lekarza są kluczem do uchronienia się przed poważnymi konsekwencjami, takimi jak ślepota lub niewydolność nerek.

Nasz kalkulator HOMA-IR jest bardzo łatwy w użyciu:

1. Jeśli masz już swoje parametry, pamiętaj, że muszą to być wartości uzyskane na czczo. Oznacza to, że badania zostały pobrane po co najmniej 8 godzinach niejedzenia i picia czegokolwiek innego niż woda. Niektóre leki, jak metformina, również mogą wpływać na wynik.
2. Wypełnij pole dotyczące glikemii (stężenia glukozy we krwi). Możesz użyć jednostek, które są dla ciebie najwygodniejsze (mg/dl lub mmol/l).
3. Wprowadź stężenie insuliny.
4. Twoje wyniki są gotowe. Twój wskaźnik HOMA-IR i QUICKI zostaną wyświetlone jednocześnie.
5. Pod kalkulatorem znajdziesz również krótkie komentarze na temat swoich wyników.

Ponieważ wskaźnik HOMA-IR jest bardzo prosty w użyciu i wymaga tak małej ilości danych, ma on również wiele ograniczeń. Po pierwsze, bardzo trudno jest ustalić dokładne wartości graniczne. Różnią się on w zależności od populacji i nie ma ścisłej wartości, powyżej której na pewno masz insulinooporność. Traktuj więc wyniki obliczeń tego kalkulatora jako sposób na sprawdzenie, czy masz jakiekolwiek powody do niepokoju, a nie jako precyzyjne narzędzie diagnostyczne.

Jeśli martwisz się o swoje zdrowie, odwiedź lekarza pierwszego kontaktu. Zapozna się on z twoją historią medyczną, zbierze wywiad, przeprowadzi badanie, zleci dodatkowe testy laboratoryjne i dopiero wtedy będzie mógł stwierdzić, czy masz insulinooporność.

Ogólnie rzecz biorąc, wartość odcięcia wynosi 2. Każdy wynik powyżej tej wartości sugeruje insulinooporność.

QUICKI (QUantitative Insulin Sensitivity ChecK Index — ilościowy wskaźnik wrażliwości na insulinę) to wskaźnik służący do oceny insulinooporności, podobnie jak HOMA-IR. Wykorzystuje dokładnie te same wartości: glukozę na czczo i insulinę na czczo, ale wzór jest inny:

QUICKI = 1/(log(insulina) + log(glukoza)),

gdzie insulina jest w mU/L, a glukoza jest w mg/dl. Im mniejszy wskaźnik QUICKI, tym większe prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń metabolizmu węglowodanów:

• wskaźnik QUICKI >0,45 - prawdopodobnie jesteś zdrowy/a;

• wskaźnik QUICKI pomiędzy 0,30-0,45 - możesz mieć insulinooporność;

• wskaźnik QUICKI <0,30 - możesz mieć cukrzycę.

Jeśli chodzi o leczenie insulinooporności, kontrolowanie diety i regularna aktywność fizyczna są kluczowe. Ważne, żeby poradzić się profesjonalisty i monitorować swoje nawyki żywieniowe. Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które pomogą ci nie tylko zarządzać objawami insulinooporności, ale także pozytywnie wpłyną na twoje zdrowie:

1. Jeśli jesteś osobą z nadwagą, powinieneś/aś ograniczyć ilość spożywanych kalorii każdego dnia. Powinieneś jeść taką ilość energii, aby w spokojnym tempie tracić na wadze (około 0,5 kg tygodniowo), dopóki nie osiągniesz zdrowego zakresu BMI.

2. Pożegnaj się z żelkami i sokami. Soki są czasami postrzegane jako zdrowe, ponieważ mają owocowy smak, ale są źródłem ogromnej ilości cukrów prostych i zazwyczaj są dodatkowo słodzone cukrem.

3. Zastąp sól innymi ziołami i przyprawami. Zioła nie tylko zmniejszą spożycie soli, ale mogą nawet wpłynąć na twój metabolizm i pomóc ci schudnąć! Zaprzyjaźnij się z pieprzem cayenne, bazylią i pieprzem.

4. Wybieraj pełnoziarniste alternatywy. Dotyczy to chleba, ryżu i makaronu, a także opcji śniadaniowych (np. owsianka zamiast słodkich płatków). Produkty pełnoziarniste zawierają większe ilości błonnika, a tym samym spowalniają rozkład węglowodanów 🇺🇸, zapobiegając nagłym zmianom glikemii.

5. Jeśli chcesz zjeść słodycze, uważaj, aby nie jeść ich samych. Na przykład, dodaj garść orzechów do kawałka ulubionej czekolady 🇺🇸. To samo dotyczy jedzenia owoców — są zdrowe i zawierają witaminy, ale są też pełne cukru. Dodanie odrobiny tłuszczu (orzechy, masło orzechowe) lub białka (twaróg, omlet) złagodzi „skok” cukru po posiłku i sprawi, że szybciej będziesz syty/a — prawdopodobnie nie będziesz mieć ochoty zjeść całej tabliczki czekolady na raz.

6. Jedz warzywa codziennie, przynajmniej pięć porcji. Porcja to np. 100 g liści (sałata, szpinak), jeden pomidor, różyczka brokuła wielkości pięści. Dobrym nawykiem jest, aby twój posiłek był zawsze jak najbardziej kolorowy — z różnymi odmianami warzyw!

7. Zastąp smażenie gotowaniem, duszeniem lub pieczeniem. Oprócz tego, że nie będzie trzeba sprzątać rozpryskanego oleju, twój posiłek będzie zdrowszy.

Wyniki HOMA-IR mogą się różnić w zależności od populacji, więc bardzo trudno jest uzyskać konkretny próg. Jednak ogólnie rzecz biorąc, wszystkie wartości powyżej 2 powinny budzić nasze obawy dotyczące insulinooporności.